ខ្សែបណ្ដោយ ឬខ្សែមេរីឌីយាង (Meridian) គឺជាងអ័ក្សប្រឌិតនៅលើផ្ទៃផែនដី ដែលតភ្ជាប់ប៉ូលខាងជើងនិងប៉ូលខាងត្បូង កាត់តាមរយៈបណ្ដោយកំនត់មួយ។ ទីតាំងរបស់ចំនុចមួយនៅលើខ្សែបណ្ដោយកំនត់ដោយរយៈទទឹងរបស់វា។ គ្រប់ខ្សែបណ្ដោយទាំងអស់កែងទៅនឹងគ្រប់ខ្សែស្របនៅរាល់ចំនុចកាត់គ្នា។ ខ្សែបណ្ដោយទាំងអស់មានប្រវែង ២០ ០០៣,៩៣គ.ម ស្មើៗគ្នា គឺស្មើនឹងពាក់កណ្ដាលបរិមាត្រផែនដី។
ខ្សែបណ្ដោយដែលកាត់តាមមជ្ឍមណ្ឌលហ្គ្រីនវីច (អង់គ្លេស) ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាគោល(រយៈបណ្ដោយ0o និងត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថាខ្សែបណ្ដោយហ្គ្រីនវីច។ ខ្សែបណ្ដោយដទៃទៀតកំនត់ដោយមុំដែលមានកំពូលនៅផ្ចិតផែនដី និងមានរង្វាស់មុំ(តាមអេក្វាទ័រ)ធៀបទៅខ្សែបណ្ដោយហ្គ្រីនវីច។ ដោយមួយជុំមាន 360o ខ្សែបណ្ដោយដែលនៅម្ខាងទៀតនៃខ្សែបណ្ដោយហ្គ្រីនវីចមានរយៈបណ្ដោយ 180o ។ខ្សែបណ្ដោយដែលនៅចន្លោះពី 0oទៅ180o ក្នុងរយៈទទឹងខាងលិចស្ថិតនៅក្នុងអឌ្ឍគោលខាងលិច (ខាងលិចខ្សែបណ្ដោយហ្គ្រីនវីច) ហើយ ខ្សែបណ្ដោយដែលនៅចន្លោះពី 0oទៅ180o ក្នុងរយៈទទឹងខាងកើតស្ថិតនៅក្នុងអឌ្ឍគោលខាងកើត (ខាងកើតខ្សែបណ្ដោយហ្គ្រីនវីច)។
